Arum meryemianum

Osmaniye tirşiği

Type / Tip örneği: TÜRKİYE. Osmaniye: Amanoslar’ın güneyi, Osmaniye yakınları, bozulmamış eski bahçe içleri ve kenarları, 37o 03’ K, 36o 16’ D, 180 m, 20 v 2022, M. Çelik

Betim: Dik duruşlu, tuberli, çok yıllık otsu bitkiler. Tuber diskoid, 1,5-2,5 × 2,5-5 cm, yavrulu. Yaprak sapı silindirik, 20-50 × 0,6-1,1 cm, soluk sarımsı yeşil; yaprak ayası tebersi ilâ oksu, uçta sivri, 9-32 × 7-23 cm, koyu yeşil. Çiçek durumu sapı yaprak sapından kısa, silindirik, 8,5-22 × 0,7-1,2 cm, koyu yeşil ilâ sarımsı yeşil. Sıpata 20-30 cm boyunda; sıpata tüpü silindirik, 3,5-5 cm boyunda, dış yüzeyi soluk yeşil, kenarda hafif morumsu desenli, iç yüzeyi soluk sarımsı yeşil ve uca doğru genellikle hafifçe morumsu; aya eliptik-mızraksı ilâ dar mızraksı, 16,5-25 × 3,5-5,5 cm, dış yüzeyi soluk yeşil, kenarda hafif morumsu desenli, iç yüzeyi açık sarımsı yeşil. Koçan sıpatanın 1/3-1/2’ si kadar, 10-15 cm boyunda; apendiks çomaksı, 7-11,5 × × 0,5-0,9 cm, sarı, koyu mor, bazen yeşilimsi mor; sap 1,5-2 × 0,4-0,6 cm, sarı ilâ mor. Sitaminot bölgesi 6-8 mm uzunluğunda, 4-7 seri; staminotlar ipliksi, dipte koniksi şekilde şişkin, 4-6 mm boyunda, sarı. Ara bölge: erkek çiçekler ile pistilotlar arası 1-4 mm boyunda, beyazımsı sarı; sitaminot ile erkek çiçekler arası 1-2,5 mm boyunda, beyazımsı sarı. Erkek çiçek bölgesi silindirik, 4-7 × 10-13 mm, 4-9 seri; anterler 0,5-0,7 mm uzunluğunda, koyu mor, konnektifler krem ilâ kirli beyaz; polen kirli beyaz ila sarımsı. Pistilot bölgesi 2-3 mm uzunluğunda, 2-3 seri; pistilotlar ipliksi, dipte koniksi, 4-7 mm H. Yıldırım vd. / Bağbahçe Bilim Dergisi 10 2023: 32-40 34 uzunluğunda, sarı. Dişi çiçek bölgesi silindirik, 15-25 × 12-15 mm, 7-13 seri; yumurtalık 1-2,5 mm boyunda, soluk yeşilimsi, stigma hafifçe morumsu. Meyve şişkin silindirik, olgunlukta kırmızı.

Description: Erect, perennial, tuberous herb. Tuber discoid, 1.5–2.5 × 2.5–5 cm, with offspring. Petiole cylindrical, 20–50 × 0.6–1.1 cm, pale yellowish-white. Leaf-blade hastate to sagittate, acute at apex, 9–32 × 7–23 cm, dark green. Peduncle shorter than petiole, cylindrical, 8.5–22 × 0.7–1.2 cm, dark green to yellowish green. Spathe 20–30 cm long; spathe tube cylindric, 3.5–5 cm long, outer surface pale green, slightly purplish at margins, inner surface pale yellowish-green with slightly purplish at apex; lamina elliptical-lanceolate to narrowly lanceolate, 16.5–25 × 3.5–5.5 cm, outer surface pale green, slightly purplish at margins, inner surface pale yellowish-green. Spadix 1/3 – 1/2 as long as spathe, 10–15 cm long; appendix clavate, 7–11.5 × 0.5–0.9 cm, yellow, dark purple, sometimes green-purple; stipe 1.5–2 × 0.4–0.6 cm, yellow to purple. Staminode zone 6–8 mm long, with 4–7 whorls; bristles filiform, bases conic, 4–6 mm long, yellow. Interstices: 1–4 mm long between staminal flowers and pistilodes, whitish-yellow; 1–2.5 mm long between staminodes and pistillate flowers whitish-yellow. Staminate flowers zone cylindric, 4–7 × 10–13 mm, with 4–9 whorls; anthers 0.5–0.7 mm long, dark purple, connectives cream to dirty white; pollen dirty white to yellowish. Pistilodes zone 2–3 mm long, with 2–3 whorls; bristles filiform, bases conic, 4–7 mm long, yellow. Pistillate flowers zone cylindric, 15–25 × 12–15 mm, with 7–13 whorls; ovary 1– 2.5 mm long, pale green; stigma slightly purplish. Fruit swollen cylindric, red at mature stage.

Çiçeklenme ve Meyve zamanı:

Çiçeklenme: Nisan-Mayıs, Meyve: Temmuz-Ağustos.

Flowering and Fruiting time:

Flowering: April–May, Fruiting: July–August.

Habitat: Orman açıklıkları, çalı ve makilik dipleri ve bahçe kenarlarında; 150-750 m. Habitat: Forest openings, under the bush and machie also grows on garden edges; 150–750 m.